Wie is de expert

Wie is de echte expert over stoppen met roken? De psycholoog, de longarts of de tabaksindustrie?

Stoppen met roken is voor velen een enorme uitdaging. Jaarlijks proberen honderdduizenden mensen in Nederland te stoppen met roken, maar slechts een klein percentage slaagt erin om blijvend rookvrij te blijven. De vraag die vaak opkomt is: wie is nu eigenlijk de beste expert om je te begeleiden bij het stoppen met roken? Is dat de psycholoog, de longarts of – in een ironische twist – de tabaksindustrie zelf? In dit artikel gaan we hier dieper op in en geven we een onderbouwd antwoord.

 

De rol van de psycholoog bij stoppen met roken

Een psycholoog richt zich vooral op gedrag, motivatie en verslavingsmechanismen. Roken is meer dan een fysieke verslaving aan nicotine; het is volgens de psycholoog vaak ook een gewoonte. Veel rokers grijpen naar een sigaret bij stress, verveling, sociale situaties of zelfs als beloning. Hier komt de psycholoog in beeld.

 

Psychologen die gespecialiseerd zijn in verslavingszorg gebruiken onder andere:

- Cognitieve gedragstherapie (CGT): deze therapie helpt om negatieve gedachten en gedragingen die het roken in stand houden te doorbreken.

- Motiverende gespreksvoering: deze gespreksstijl helpt mensen intrinsieke motivatie te vinden om te stoppen.

- Mindfulness: technieken die leren omgaan met trek en stress zonder te roken.

 

Volgens het Trimbos-instituut en de Gezondheidsraad is psychologische begeleiding een van de meest effectieve methoden om succesvol te stoppen met roken, vooral in combinatie met medische ondersteuning. 

Maar dan zijn er de cijfers. Campagnes van Trimbos bleken volgens hun eigen cijfers een averechts effect te hebben. Het zelfde geldt voor hun website ikstopnu.nl. Sitebezoekers zochten minder vaak hulp dat mensen die de site niet bezochten. Het zelfde geldt voor psychologische aanbieders zoals Jellinek, WeQuit. Prostop en Pakjekans. De slagingspercentages van mensen die stopte met roken zonder enige hulp was hoger dan rokers die deze vaak lange en dure psychologische trajecten volgden. Kortom: Een psycholoog gaat u niet van het roken afhelpen. 20% van Nederland rookt. Men kan onmogelijk stellen dat 20% van Nederland een gedragsprobleem heeft.

 

De expertise van de longarts bij rookverslaving

De longarts is medisch specialist in aandoeningen van de longen en luchtwegen. Roken is de grootste veroorzaker van ziekten als COPD, longkanker en chronische bronchitis – ziekten waar longartsen dagelijks mee geconfronteerd worden.

 

Wat een longarts toevoegt aan de begeleiding:

- Medische kennis over schade en risico's van roken: een longarts kan duidelijk uitleggen welke schade het roken al heeft veroorzaakt en wat de voordelen zijn van stoppen.

- Toegang tot medicatie: longartsen kunnen geneesmiddelen voorschrijven zoals nicotinevervangers, bupropion of varenicline.

- Begeleiding bij comorbiditeit: mensen met rookgerelateerde ziekten kunnen een stoppen-met-roken-plan krijgen dat past bij hun medische situatie.

Longartsen zien vaak de verwoestende effecten van roken van dichtbij en hebben dan ook een sterke motivatie om patiënten actief te helpen bij het stoppen. Hun benadering is vooral medisch en wetenschappelijk onderbouwd, en bij mensen met ernstige rookgerelateerde aandoeningen is hun rol essentieel. 

Maar dan zijn er de cijfers. Artsen slagen er volgens hun eigen cijfers in 2% van de gevallen in om rokers te laten stoppen met roken. Bij rokers die stoppen zonder enige hulp, is die kans 5%. Dat is dus meer dan twee keer zo hoog. Kortom: kennis over wat een sigaret aanricht is niet de sleutel om te stoppen met roken.

 

De tabaksindustrie als 'expert' – geloofwaardig of misleidend?

Het klinkt bijna als satire, maar de tabaksindustrie heeft zich in het verleden meerdere keren gepresenteerd als 'partner' in de strijd tegen roken. Denk aan campagnes met slogans als "roken is een vrije keuze" of het promoten van alternatieven zoals e-sigaretten of heat-not-burn producten.

Iedere keer kwamen we echter bedrogen uit:

- Belangenverstrengeling: de tabaksindustrie verdient geld aan nicotineverslaving. Elk gestopt persoon is een verloren klant.

- Manipulatie van informatie: jarenlang heeft de industrie bewust de schadelijkheid van roken gebagatelliseerd of ontkend.

- Promotie van alternatieven als 'veilig': veel van deze producten zijn nog steeds verslavend en niet zonder risico. Kortom, hoewel de industrie veel data bezit over gebruikersgedrag, is hun betrouwbaarheid als gezondheidsadviseur zeer twijfelachtig.

 

Toch is de tabaksindustrie de expert als het gaat over stoppen met roken. Zo bestaan er cursussen die gebruik maken van de kennis van de tabaksindustrie om mensen te laten stoppen met roken zoals:

- Allen Carr

- www.ikstopermee.nl

- www.Ikstopwel.nl

De stoppercentages van de partijen liggen allemaal boven de 50% gemeten na één jaar. Een roker moet goed uitgelegd krijgen welke stoffen er in tabaksolie zitten waardoor stoppen zo ingewikkeld is. Met deze kennis lukt het de meeste mensen wèl om te stoppen met roken.

Conclusie: wie is de beste expert bij stoppen met roken? Partijen die gebruik maken van de interne kennis van de tabaksindustrie zelf.

De psycholoog en de longarts hebben elk hun unieke expertise:

De psycholoog helpt bij gedragsverandering en het doorbreken van verslavingspatronen.

De longarts biedt medische begeleiding, kennis over lichamelijke gevolgen en toegang tot hulpmiddelen.

De tabaksindustrie daarentegen is allesbehalve een objectieve of betrouwbare partner. Hun belang ligt in winst, niet in volksgezondheid.

Maar… cursussen die gebruik maken van kennis van de tabaksindustrie gaan je als enige in de stoppen met roken markt ook daadwerkelijk, wetenschappelijk hard aangetoond, op lange termijn van het roken afhelpen.